کافه دادبان نای ذی / مشاوره حقوقی ویژه مخاطبین پایگاه خبری تحلیلی نای ذی نیوز

جرم‌ها و مجازات‌ها در قانون
قانون برای حفظ نظم اجتماعی و حمایت از حقوق افراد ، رفتارهایی را که به جامعه آسیب می‌زند «جرم» شناخته و برای آن‌ها مجازات تعیین کرده است.
تقسیم جرم‌ها بر اساس قصد و نیت مرتکب

در حقوق کیفری ، عنصر روانی ( قصد و نیت ) نقش مهمی در طبقه‌بندی جرم‌ها  دارد .
 براین اساس جرایم به دو دسته تقسیم می‌شوند:

جرایم عمدی:
وقتی فرد با آگاهی و اراده ، عملی را انجام می‌دهد که قانون آن را ممنوع کرده است. در این حالت ، مجرم نتیجه‌ی عمل خود را می‌خواهد یا دست‌کم وقوع آن را پیش‌بینی کرده و پذیرفته است.
مثال : قتل عمد ، سرقت ، کلاهبرداری.

جرایم غیرعمدی:
در این موارد ، فرد قصد ارتکاب جرم ندارد اما به علت بی‌احتیاطی ، بی‌مبالاتی ، بی‌توجهی به مقررات یا نداشتن مهارت کافی باعث وقوع حادثه می‌شود .
مثال: قتل غیرعمد در تصادفات رانندگی ، حوادث ناشی از قصور پزشکی .

انواع مجازات‌ها در قانون

برای هر جرم، مجازات خاصی پیش‌بینی شده است. 
قانون مجازات اسلامی ، مجازات را در پنج دسته  طبقه‌بندی کرده است :

1. حدود:
مجازات‌هایی هستند که نوع ، میزان و کیفیت آن‌ها به‌طور مستقیم در شرع تعیین شده و قاضی امکان تغییر در آن‌ها را ندارد .
 مثال: حد شرب خمر یا زنا.

2. قصاص:
مجازات‌هایی هستند که در برابر جنایت‌های عمدی بر جان یا اعضای بدن تعیین شده‌اند .
 مثال: قصاص نفس (در قتل عمد) یا قصاص عضو .

3. دیه:
پرداخت مبلغی مالی به‌عنوان جبران خسارت در جرایم غیرعمدی یا در برخی موارد عمدی .
 مثال: دیه ناشی از قتل غیرعمد در تصادف رانندگی .

4. تعزیرات:
مجازات‌هایی هستند که نوع و میزان آن‌ها را قانونگذار تعیین می‌کند و شامل رفتارهایی می‌شوند که مشمول حدود ، قصاص یا دیه نیستند .
مثال: حبس ، جزای نقدی، شلاق تعزیری.

5. مجازات‌های بازدارنده:
هدف آن‌ها پیشگیری از تکرار جرم و حفظ نظم عمومی است. در قوانین جدید بیشتر در قالب تعزیرات اعمال می‌شوند.
 مثال: ممنوعیت از اشتغال به شغل خاص یا محرومیت از حقوق اجتماعی .

بنابراین، قانون هم با توجه به نیت مجرم (عمدی یا غیرعمدی بودن رفتار) و هم با تعیین انواع مجازات‌ها، تلاش می‌کند میان عدالت ، امنیت اجتماعی و اصلاح مجرم تعادل برقرار کند .