کافه دادبان نای ذی / مشاوره حقوقی ویژه مخاطبین پایگاه خبری تحلیلی نای ذی نیوز

اظهارنامه و باید و نباید‌های حقوقی آن

اظهارنامه چیست؟
اظهارنامه، نوشته ای است كه طبق مقررات قانونى تنظيم می شود و راهى رسمى و قانونى، براى بيان خواسته و مطالبه حق از طرف مقابل، قبل از طرح دادخواست نزد مراجع حقوقى است.
برخى اظهار نامه را به اشتباه اظهاريه مى نامند. 

برخى مواقع ممكن است، افراد نتوانند يا امكانش را نداشته باشند كه براى به دست آوردن حق خود در مراجع قضايى حضور پيدا كنند و در عين حال بخواهند قبل از رفتن به دادگاه، اين روند را با مصالحه طى كنند و درخواست خود را به طرف مقابل اعلام كنند، در اين حالت راهکاری كه وجود دارد ارسال اظهار نامه براى طرف مقابل است.

اظهار نامه، نه تنها راهى براى مطالبه رسمى حق است، بلكه افراد مى توانند از طريق آن، آمادگی خود را براى تسليم هر چیزی، اعم از وجه، مال و سند را هم به طرف مقابل اعلام كنند.

چه كسانى مى توانند اظهار نامه ارسال كنند؟
با توجه به عبارت *«هركس»* در ماده ۱۵۴ قانون آيين دادرسى مدنى، امكان ارسال اظهار نامه براى همه افراد وجود دارد، البته به اين شرط كه زمان مطالبه حق رسيده باشد.

نكات حقوقى در پاسخ به اظهار نامه؛
اساسأ پاسخ دادن به اظهارنامه، امر اختيارى است و اگر به اظهارنامه جواب داده نشود، ضمانت اجراى خاصى ايجاد نمى شود، *مگر در برخى موارد خاص مذكور در قانون روابط موجر و مستاجر*، كه حكم قانونى و عواقب عدم پاسخ به اظهار نامه، مى تواند اين امر باشد كه طرف مقابل، با مراجعه به دادگاه اقدامات لازم را انجام داده و دادگاه حكم صادر كند. 

عدم لزوم پاسخ به اظهار نامه؛
قانون هيچ گونه الزامى براى پاسخ گویی به اظهارنامه تعيين نكرده است.پاسخ ندادن به اظهار نامه معمولاً تبعات قضايى مستقيم ندارد، مگر اينكه عدم پاسخ به ضرر شما در دعواى احتمالى بعدى تمام شود. 
مثلأ در مواردى كه اظهار نامه براى حفظ حقوق يا اثبات حسن نيت ارسال شده باشد.

احتياط در نوع پاسخ به اظهار نامه؛
باتوجه به اينكه آنچه در پاسخ به اظهار نامه نوشته می شود، می تواند به عنوان «اقرار» تلقى شود، بنابراين پاسخ به اظهارنامه بايد با دقت و مشورت تنظيم شود تا از پذیرش ناخواسته مسئوليت يا تضعيف موضع حقوقى جلوگیری شود.
به عنوان مثال اگر در پاسخ به اظهار نامه اى كه شما را متهم به نقض قرارداد مى كند، به طور غير عمدى به بخشى از ادعاى طرف مقابل اعتراف كنيد(مثلاً تأييد بدهى بدون ذكر شرايط) اين اقرار می تواند در دادكاه به ضرر شما استفاده شود.

دقت داشته باشيد كه محتواى پاسخ بايد دقيق، مختصر و بدون پذیرش مسئوليت غير ضرورى باشد.به عنوان مثال، اكَر اظهار نامه مطالبه وجه است، مى توانيد بدون تأييد بدهی ، پیشنهاد مذاكره يا ارجاع به مرجع قضايى را مطرح كنيد.

عدم ياسخ به اظهار نامه هاى بى ربط؛ 
در مواردى كه محتواى اظهارنامه ارتباطى با شما ندارد به آن پاسخ ندهيد، زيرا پاسخ به اظهار نامه اى كه موضوع أن به شما مربوط نيست، ممكن است به طور غير مستقيم شما را درگیر دعواى حقوقى كند يا به طرف مقابل اين برداشت را بدهد که  شما در موضوع دخيل هستید.

دقت داشته باشيد، اولين گام در مواجهه با اظهار نامه، بررسى دقيق محتواى آن است. بايد مشخص شود كه اظهار نامه در چه زمينه اى (مثلاً مطالبه مالى، دعواى ملكى، اخطار قراردادى) و باچه هدفى (مثلأ دعوت به مذاكره، حفظ حقوق، يا مقدمه طرح دعوا) ارسال شده است.

اگر اظهارنامه به موضوعى مرتبط با شما اشاره دارد، پاسخگویی مى تواند به نفع شما باشد، به ویژه اگر قصد داريد حسن نيت خود را نشان دهيد يا از طرح دعوا جلوگیری كنيد، اما اگر اظهارنامه بى ربط يا اشتباه است، بهتر است پاسخی ندهيد.