بپا خودتو/ ایدز

هر سال اول دسامبر به نام روز جهانی ایدز نامگذاری شده است.

شعار روز جهانی سال 1404 در جمهوری اسلامی ایران:
عبور از موانع با پاسخ‌های نوآورانه به اچ‌آی‌وی
پایان ایدز با پوشش همگانی خدمات پیشگیری، تشخیص، مراقبت و درمان

شعار پویش کشوری:
من هم آزمایش ایدز (HIV) می‌دهم

ایدز چیست؟

بیماری ایدز یک بیماری عفونی واگیردار است که توسط ویروس HIV ایجاد می‌شود.
ویروس به سیستم ایمنی بدن حمله کرده و طی چند سال آن را از بین می‌برد.
بدن در برابر بیماری‌ها ناتوان شده و در نهایت فرد ممکن است بر اثر عفونت‌های مختلف از پای درآید.

درباره این ویروس بیشتر بدانیم

ویروس به خشک شدن، عوامل فیزیکی و ضدعفونی‌کننده‌ها بسیار حساس است.
توانایی جهش بالایی دارد.
در دمای ۵۶ درجه سانتی‌گراد طی ۱۰–۲۰ دقیقه از بین می‌رود.
روزانه ۱۰–۱۶ هزار نفر در جهان به ویروس مبتلا می‌شوند.
در هر دقیقه حدود ۱۰ نفر آلوده می‌شوند.

در ایران بیماری ایدز بیشتر در معتادان تزریقی شایع است اما انتقال به سایر گروه‌ها نیز وجود دارد.

در ایران حدود ۲۰۰ هزار معتاد تزریقی وجود دارد.
۲۳٪ معتادان تزریقی مبتلا به HIV هستند → حدود ۵۰ هزار نفر
 ۴۰٪ این افراد دارای همسر هستند و می‌توانند بیماری را جنسی منتقل کنند.
تغییر الگوی مصرف مواد و افزایش مخدرهای جدید خطر گسترش بیماری را بیشتر کرده است.

 منبع عفونت

ویروس HIV در تمام مایعات بدن فرد آلوده یافت می‌شود.
بیشترین تراکم در:

خون
مایع منی
مایع مغزی نخاعی

ویروس در ترشحات رحم و شیر مادر نیز وجود دارد.
در ادرار، بزاق و اشک نیز یافت می‌شود اما احتمال انتقال بسیار کم است.

 راه‌های انتقال

تماس جنسی با فرد آلوده
مادر آلوده به نوزاد و جنین
خون و فرآورده‌های خونی

1) تماس جنسی

 ۸۰٪ مبتلایان در دنیا از طریق رابطه جنسی آلوده شده‌اند.
وجود بیماری‌های مقاربتی → احتمال انتقال را تا ۲۰ برابر افزایش می‌دهد.

2) مادر آلوده به نوزاد و جنین

 ۱۰٪ مبتلایان جهان کودکان هستند.
احتمال انتقال بدون پیشگیری دارویی: ۳۰ تا ۵۰ درصد
انتقال ممکن است در دوران:
حاملگی
هنگام زایمان
هنگام شیردهی

3) خون و فرآورده‌های خونی

پرخطرترین راه انتقال
 بیش از ۹۰٪ احتمال آلودگی
۳٪ مبتلایان از این طریق آلوده شده‌اند.

هر وسیله تیز و برنده آلوده که وارد پوست شود می‌تواند انتقال دهد:

مسواک
ابزار پزشکی و دندان‌پزشکی
لوازم حجامت
سوراخ کردن گوش
خالکوبی
کاشت و برداشتن مو
تیغ سلمانی

 سیر طبیعی بیماری

مرحله آلودگی اولیه

۲ تا ۴ هفته بعد از ورود ویروس:

تب خفیف
آبریزش بینی
سوزش چشم
گلودرد
تورم غدد لنفاوی
بثورات پوستی

علائم معمولاً طی ۱ تا ۳ هفته خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

مرحله بدون علامت

فرد ظاهراً سالم است.
سیستم ایمنی هنوز مقابله می‌کند.
اما فرد قادر به انتقال ویروس به دیگران است.
این مرحله ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد (در زنان، سالمندان و کودکان کوتاه‌تر است).

مرحله علامت‌دار

علائم:

بزرگی غدد لنفاوی
تب بیش از یک ماه
اسهال بیش از یک ماه
کاهش وزن بیش از ۱۰٪
ضعف و بی‌حالی
تعریق شبانه
عفونت‌های فرصت‌طلب و سرطان‌ها

 مرحله ایدز

بدن به عفونت‌هایی مبتلا می‌شود که افراد سالم نمی‌شوند.
بدون درمان، فرد به سرعت از پا در می‌آید.

داروهای HIV بیماری را درمان نمی‌کنند
فقط روند بیماری را کند کرده و عمر و کیفیت زندگی را بهتر می‌کنند.

پرهیز از رفتارهای پرخطر کلید مبارزه با ایدز است.

 چه کسانی نیاز به آزمایش HIV دارند؟

اگر یکی از رفتارهای پرخطر زیر را داشته‌اید:

استفاده از سوزن و سرنگ مشترک
ابتلا به بیماری‌های آمیزشی (سوزاک، زگیل تناسلی، سیفلیس و …)
تماس جنسی بدون محافظت با فرد آلوده به HIV
رابطه بدون محافظت با فرد تزریق‌کننده مواد مخدر (حتی همسر وی)
تماس بدون محافظت با فرد دارای سابقه بیماری‌های آمیزشیتماس بدون محافظت با فرد دارای روابط جنسی متعدد
سابقه تجاوز یا سوءاستفاده جنسی
تماس جنسی بدون محافظت با افراد مناطق پرخطر (آفریقا، روسیه، افغانستان، کشورهای خلیج فارس و …)